Gemaal

In ons Hollandse Laagland is het normaal om onder de zeespiegel te wonen. Maar dat gaat niet zomaar. Het vraagt om een ingenieus systeem van waterhuishouding. Sluizen en gemalen zijn daar een onmisbaar onderdeel van. Gemalen houden het waterpeil constant. Bij een overvloed pompen ze het weg en bij droogte zet men sluizen open om water vanuit bijvoorbeeld het Markermeer binnen te laten. Al eeuwenlang staan er gemalen, her en der verspreid in het land, aangedreven door wind, stoom, diessel of electra. Het uiterlijk van een gemaal kan heel divers zijn. Vroeger had je de op wind aangedreven molens, waar ons land bekend mee geworden is.

In wat bescheidener vorm deden weidemolens ook hetzelfde werk.

In Zaandam probeerden ze zo’n windmolen nog een nieuwe vorm te geven, naar Amerikaans gebruik, de Herculesmolen. Het is een Amerikaanse Windmotor. Ze is als poldermolen geïnstalleerd in 1922. In 1993 is ze vervangen door een elektrisch gemaal. Het staat nu op de lijst van industrieel erfgoed.

Gemalen zijn vaker gehuisvest in aparte gebouwen. Zo staat bij ons aan de overkant van het Noord-Hollands Kanaal een heel apart exemplaar, opgetrokken in industriële stijl, het gemaal van de polder Purmerland. We wandelden er vlak langs toen we weer een keer het kanaal waren overgestoken. Toen nam ik mijn kans waar om er eens van dichtbij wat foto’s van te maken.

De vlag van het Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier wappert er. Nog elke dag wordt vandaaruit de waterstand in de Purmerlander polder op peil gehouden. Het complex valt onder Cultureel Erfgoed en is dus inmiddels ook een monument. Dit poldergemaal wordt aangedreven met elektriciteit, bouwjaar 1910, en heeft een zogenaamd tentdak.

11 gedachtes over “Gemaal”

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

Gravatar
WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. ( Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. ( Log uit /  Bijwerken )

Annuleren

Verbinden met %s