In de rest van het museum wordt het hele Holocaustverhaal uit de doeken gedaan. Begonnen werd met de sfeer in de maatschappij. Er komen tussen 1930 tot 1939 steeds meer regels tegen bepaalde bevolkingsgroepen.

Allerlei signalen, die hoorden bij het achterna lopen van de foute man: N.S.B. lidmaatschap, het bemachtigen van de ariërverklaring.

Hoe langzaam het besef groeide, dat alle maatregelen tegen de joodse bevolkingsgroep leidde tot hun dood. Schrikbarend weinig mensen waren in het begin bereid de Joden te helpen aan een onderduikadres. Maar gelukkig groeide de hulp, waardoor er toch een flinke hoeveelheid Joodse mensen de oorlog heeft overleefd. Als onderduiker was het moeilijk om je de hele dag te vermaken. Je zag de inventiviteit en creativiteit, waarmee men de tijd probeerde te doden in een kleine, beperkte ruimte. Kunstenaar Paul Citroën tekende zijn vrouw en dochter. Zij overleefden de oorlog.

De huizen van Joden werden vaak leeggeroofd of men had zelf uit voorzorg de kostbaarheden ondergebracht bij buren en kennissen. Een hele zaal in het museum gaat over de roofkunst en het moeizame teruggave proces aan de rechtmatige families. De roofkunst is een belangrijk symbool geworden van wat de Joden in de oorlog is afgenomen, niet alleen hun bezit, maar ook hun rechten, hun waardigheid als mens en in veel gevallen hun leven. Mooie kunst hing er o.a van Dirk Hidde Nijland, Maurits Escher, Jacques Goudstikker en Gustav Klimt.

Het grote verhaal van de holocaust is wel bekend, maar de meerwaarde van dit museum vind ik dus, hoe ze het persoonlijk hebben gemaakt, met allemaal individuele ervaringen van de mensen. Erg indrukwekkend. En daarbij rijst elke keer de vraag: ‘Wat zou ik zelf gedaan hebben in de oorlog?’ Nu, achteraf heb je overzicht, weet je waar iedereen staat en waar alles toe geleid heeft. Dus deze spreuk nam ik wel mee als nadenkertje.

Als afsluiting lunchten zoon en ik heerlijk bij de Plantage. Wat een fijne buurt is dat daar toch in Amsterdam. Maar wat zijn er juist van daaruit ook veel mensen weggevoerd.