Het was een hernieuwde kennismaking. Ik had nog vage herinneringen van een eerder bezoek, jaren geleden aan dit museum in Den Haag. Maar dit keer zag ik pas goed, wat dit voor een fantastisch kunstwerk is. Er was een hele goede suppoost, die de rol van rondleider ongevraagd op zich nam. Zijn enthousiasme en kennis over dit panorama werkte aanstekelijk. Zijn uitleg over het technisch vernuft van Mesdag. Hoe de man vage tekeningen maakte in een ronde toren, later omzette op papier en dat weer uitvergrootte tot het 120 meter lengte en 14 meter hoge schilderij, fascinerend.

De suppoost wees ons op alle ‘gezichtsbedrog’ in het schilderij: ogenschijnlijk rechte lijnen, die dat niet zijn, als je het werk plat zou leggen, de diepte werking, terwijl alles op dezelfde 14 meter afstand van ons staat enzovoort.

Door een lange donkere gang word je naar een wenteltrap geleid.

Bijna boven hoor je de zee al ruisen en als je boven komt waan je je echt boven op het duin met uitzicht op het strand tussen Scheveningen en Den Haag. Die beleving is zo levensecht, omdat in die donkere gang je pupillen verwijden, waardoor het boven nog intenser binnenkomt, helemaal als de zon net schijnt.

Bovendien sta je op een houten vloer die schuin en hobbelig is. Het daglicht valt hier door een grote koepel naar binnen. Daardoor verandert het schilderij van lichtsterkte. Wij hadden het geluk, dat de zon af en toe ging schijnen. Daardoor ging alles nog meer leven.

Je ziet door het afdak nergens het einde van het doek en beneden zie je door het duin niet waar het schilderij begint. Dat versterkt ook nog eens het waarheidsgetrouwe effect. Volgens de suppoost had Mesdag, dit alles erom heen zelf zo bedacht, want een schilderij bekijk je met al je zintuigen. Inderdaad heb ik dat zo ervaren vandaag.