Poëzie- of poesiealbum

Als entreebewijs moest je een poesie- of poëziealbum bij je hebben.  Beide namen worden gebruikt. Voor deze speciale middag over die poëziealbums mochten we in de opkamer zitten van Museum Betje Wolff in de Middenbeemster. Voor deze gelegenheid was het rode pluche even vervangen voor gewone stoelen.

De vrijwilligers van het museum organiseerden deze middag, omdat ze in hun collectie een flink aantal albums hebben en ook nog voorlopers ervan. Ze vonden het leuk om ze eens te kunnen laten zien en er iets over te vertellen. Het werd een genoeglijke middag.

Mensen werd gevraagd om het versje uit hun album, dat hen het meest dierbaar was, voor te lezen. Ik had jaren niet meer naar mijn album omgekeken. Het viel me op, dat er één bladzijde leeg was. Opeens drong het tot me door dat mijn 4 jaar jongere zusje, niet in mijn album heeft geschreven. In de periode 1959 tot 1961, waarin veel versjes geschreven zijn, was zij nog te jong, dus dat was voor toen logisch, maar dat ze er later ook nooit in geschreven heeft is vreemd. Zeker nooit meer aan gedacht, waarschijnlijk ook omdat de populariteit van het schrijven in een poesie-album minder werd?  Eens kijken of zij alsnog genegen is tot een versje schrijven. Ook zag ik nu, dat de gezinsverzorgster erin geschreven had. Het was dus de tijd dat mijn moeder ernstig ziek geweest is. Opeens koppelde ik mijn familiegeschiedenis aan dit album. Toch een dierbaar bezit dit kleine rode boekje!

Wat ik niet wist is dat in oorsprong het gebruik van poesiealbums alleen voor mannen was weggelegd. Ridders die op kruistocht gingen en ruim 400 jaar geleden ook veel bereisde, mannelijke studenten. In Bijbels zaten een paar blanco bladzijdes. Daarop lieten zij medestudenten en professoren signeren. Vaak kwam bij de handtekening een klein versje of een tekening.  De trend werd opgemerkt en er kwamen Bijbels met meerdere blanco bladzijden voorin op de markt. Toen deze Bijbels ook niet meer voldeden, volgde een boekje met alleen blanco pagina’s: een Album Amicorum. De albums werden steeds mooier gevuld en versierd met illustraties en gedichten. Het album werd een heus statussymbool, want daarmee liet je zien, dat je een gerespecteerde vriendenkring of zakelijke relaties bezat (de voorloper van de social media).

Eind 18e eeuw vervangt een doosje met daarin een losbladig systeem het album. En, ook niet onbelangrijk om te weten, het gebruik ervan wordt langzaamaan door de vrouwen overgenomen. Van deze doosjes konden we er een paar bewonderen met hun inhoud, prachtig handgeschreven gedichtjes, tekeningen, borduurwerkjes, alles even subtiel. Liefdespoëzie is de tendens.

Het losbladig systeem is geen lang leven beschoren en een echt boekje doet zijn herintrede. Aan het eind van de 19e eeuw hebben veel meisjes een eigen album. Daarin liet men in een min of meer vaste volgorde familie, vrienden, leerkrachten iets schrijven. Meestal kant en klare versjes. Een snelle inventarisatie wees uit, dat er heel wat mensen waren met het gedicht ‘rozen verwelken’ in hun album. Ik dus ook.

Ondertussen vraag ik me af wat leuker is: Facebook of een poëziealbum?

20 gedachtes over “Poëzie- of poesiealbum”

  2. Hey Jeanne,

    wat grappig: ik heb hetzelfde boekje als jij!
    Donkerrood en de kaft is was dikkig.
    Helemaal volgeschreven met de leukste gedichtjes.

    Ik denk overigens dat FB vluchtiger is.

    Groetjes van Marlou

    .

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  5. Ik heb er ook twee te liggen, dat zijn dingen die je leven lang overal mee naar toe verhuizen en meestal kijk je er dan ook weer even in. Die hele oude zijn wel prachtig!

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  8. Wat een leuk blog. Ik erfde het album van mijn moeder met net zo’n kaft, maar dan groen.
    Ze had er, behalve de versjes, in de loop der jaren van alles en nog wat in verzameld.
    Een dierbaar document.
    Mijn eigen album staat in de boekenkast. Veel leuker dan facebook en de moderne vriendenboekjes met standaard vragen die tegenwoordig rondgaan.
    Veel heil met de dweil . Veel zegen met de bezem. Dat zouden we nu niet meer schrijven. Maakt het extra bijzonder.

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  10. Ik heb heel veel weggegooid, zelfs mijn diploma’s en aktes. Maar mijn poezies niet hoor. Die blijven en ik gok dat mijn kinderen die ook zullen bewaren. Ik heb ook in heel veel albums geschreven. Aan het begin van mijn carriere hadden alle kinderen nog een album. Nou ja de meisjes dan natuurlijk.

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  14. Leuk dat verhaal erbij over hoe het is ontstaan. Ik heb mijn poesiealbum ook nog en dat van mijn man is er ook nog. Bij hem hebben er nog heel veel bekende zwemsters in geschreven, maar dat kwam omdat zijn zus daarmee trainde.

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  17. Na het lezen van je blog ben ik gelijk op zoek gegaan naar mijn eigen poëzie album. Ooit had ik er twee maar helaas ben ik er vroeger eentje kwijtgeraakt. Waarschijnlijk een keer uitgeleend en niet meer teruggekregen, wat ik eigenlijk nog steeds jammer vind. Leuk om te lezen dat het ooit heel vroeger een mannenaangelegenheid was!

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

  18. Heerlijk nostalgisch logje. Hád ik maar een poesiealbum. Volgens mij ook nooit gehad.
    Maar natuurlijk bij onze dochter en kleindochters altijd “versjes” geschreven, zelf geschreven natuurlijk dus niets over rozen;-) Het leuke is dat de kleindochters ook zelf geschreven versjes van hun overgrootvader in de boekjes hebben.
    De oorsprong van de boekjes die je hier vertelt is wel heel verrassend.

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden
  19. Pingback: Museum Betje Wolff – Sjannesblog

  20. Net hetzelfde boekje had ik maar er is bijna niks in geschreven. Zo jammer! Misschien was het niet zo erg in de mode toen ik klein was. Later toen ik zelf in een basisschool les gaf, had ik mijn handen vol met in die boekjes tekenen en schrijven. Wel heel erg leuk. Als je het mij vraagt, veel veel leuker dan facebook of andere toestanden. 🙂

    Geliked door 1 persoon

    Beantwoorden

Plaats een reactie