Deurklopper

Bij een foto-challenge waar ik aan mee doe vroegen ze om een foto van een deurklopper. Tijdens onze wandeling door Uitdam zag ik er bij toeval eentje op een deur van een vervallen huisje. Eigenlijk was die klopper daar totaal misplaatst, vond ik dan. Ik verwacht dergelijke kloppers meer bij grote rijke huizen, maar ik was blij, dat ik er hier een foto van kon maken.

Toen ik hem had geplaatst op facebook reageerde iemand met de mededeling ‘de hand van Fatima’. Ik had daar nog nooit van gehoord en ging op onderzoek uit.

Wikidedia zegt: Met de deurklopper kan aangegeven worden dat er bezoek voor de deur staat. De deurklopper is in de meeste gevallen verdrongen door de deurbel. Meestal bestaat de deurklopper uit een beweegbare gietijzeren of koperen ring of klepel die tegen de deur geslagen kan worden.

Zo is het natuurlijk, kloppers kom je in allerlei soorten en maten tegen, gesmede ringen, leeuwenkoppen enz.

Wat is er dan met Fatima aan de hand? Dit artikel hier geeft een vrij compleet beeld van wat de ontstaansgeschiedenis van zo’n hand kan zijn.

Kort samengevat staat er in: Het gebruik van de vrouwenhand kan uit religie ontstaan zijn. In het jodendom verwijst dit naar de vijf boeken van de Tora, in de islam naar de vijf zuilen van de islam. Het is de hand van Mirjam, de zuster van Mozes in de joodse traditie of de hand van Fatima, de dochter van Mohammed in de islam.

foto Maja Kerstens

Maar waarschijnlijk is het gebruik van de hand als symbool al veel ouder dan de moderne godsdiensten. Ook nu en in onze westerse wereld ziet men de hand als symbool van bescherming, zegening en van het afwenden van het kwaad.

De handjesdeurkloppers lijken niet op de gestileerde hand van Fatima. Ze stammen dan ook niet uit de Arabische traditie. Ze werden in de negentiende eeuw in Frankrijk gemaakt en zijn als een elegante Franse accessoire heel populair geworden in Portugal en Spanje.

Een niet heel erg feministische uitleg vond ik deze: Een vrouwenhand als deurklopper wijst misschien ook op het vrouwelijk overwicht in huis, de hand van de vrouw die het huishouden leidt.

Het was leuk om te ontdekken, hoeveel verhaal er achter zo’n deurklopper zit. Deze vormgeving komt blijkbaar niet zomaar uit de lucht vallen, maar heeft al een lange traditie.

12 gedachtes over “Deurklopper

  1. Mooi en leerzaam verhaal bij dit handje als deurklopper. Ik verzamel foto’s van deurkloppers en mij is opgevallen dat die handjes er in veel soorten en maten zijn. Groot, klein bewerkt, wel of geen ring aan een vinger en welke vinger kan ook nog verschillen. Ook de manchetjes kunnen variaren, kortom veel te zien op en rond de deur. Mijn avatar is een deurklopper en hangt aan de arena in Ronda.

    Geliked door 1 persoon

  2. Leuk stukje.. Ik zelf heb jaren geleden een onderzoek gedaan naar deurkloppers.. daar heb ik een kalender-boek over gepubliceerd: “geschiedenis van de deurklopper”. Ik was er mee bezig van 2001 tot 2017. Toen heb ik het gepubliceerd. Over “de Spaanse hand” heb ik een apart hoofdstuk erin staan. Het heeft in dit geval een symbolische betekenis: de Spaanse hand is een teken van gastvrijheid. Pas in de 18e- 19e eeuw is deze hand echt in opkomst. Niet meer onheil afwerend, maar juist vriendschap biedend. in Mesopotamië. Droeg me De hand al motief tot bescherming tegen het kwade (oog) is heel oud. 4000-3000 jaar v, Chr. kwam ze al voor ..Droeg men het amulet dan wist men zich beschermd. Het is niet “de hand van Fatima”, want die is open met de vingers naast elkaar, opengespreid. De joodse hand heeft de vingers gesloten. Beide culturen zijn in Spanje geweest, maar men heeft een totaal ander symbool verkoren tot deurklopper; de gebalde Spaanse vuist.

    Like

Plaats een reactie