In 2022 zal de Purmerpolder vaker in de belangstelling staan, want dan is het 400 jaar geleden, dat de Purmer is drooggemalen. 10 jaar na het ontstaan van de Beemsterpolder. De Schermer en de Wormer werden ook land rond die tijd. Wij wonen aan de rand van de Purmer, we wandelen er vaak en verschillende voorouders van mijn man hebben er hun geschiedenis liggen. Ik zal er de komende tijd meer over bloggen.

Vandaag een aardrijkskunde- en geschiedenisles

Tussen 1500 en 1650 groeide de bevolking enorm in heel Europa maar ook met name in Noord-Holland. Er was behoefte aan meer landbouwgrond voor voedsel, maar ook aan brandstof. Hout was in deze streek al schaars geworden, omdat de meeste bossen gekapt waren. Toen begon men in de veengebieden turf te winnen. Eerst de bovenste veenlagen en daarna ging men in de laagveengebieden turf baggeren. Dat noemde men natte turfwinning of slagturven. Deze manier van brandstof vergaren had één nadeel, er ontstonden grote veenplassen, die bij storm door oeverafslag nog verder uitbreidden. Je begrijpt, dat die plassen, samen met de al bestaande meren, een bedreiging vormden voor de omliggende steden en dorpen. Men besloot dus tot drooglegging. Zo had men twee vliegen in één klap, betere bescherming tegen het water en meer land. Men spreekt van droogmakerijen. Overblijfsel uit de tijd van de turfstekers is de terp met een laatste arbeidershuisje bij Ilpendam in de Purmer. Lees hier mijn blog erover.

Geld om deze projecten te betalen kwam van rijke Amsterdamse kooplieden, die hun enorme kapitalen, verdiend in de handel, op deze manier veilig belegden. Een bekende naam van zo’n particuliere financier is Jan Cornelisz Geelvinck, koopman en burgemeester van Amsterdam en de omliggende steden Edam, Monnickendam en Purmerend. Na de drooglegging kon men het land gaan inrichten. Iedere aandeelhouder/financier (de Heren bedijkers) kreeg bij loting een of meer kavels toegewezen. De grootte was afhankelijk van de omvang van de investering.

Het schoonheidsideaal van toen is terug te zien in de rechthoekige kavels en liniaalrechte wegen, die van noord naar zuid en van west naar oost lopen. De wegen dragen de namen van de steden en dorpen waartoe de Purmer behoort en zijn daarom prima richtingaanwijzers. De polder behoort nu nog steeds aan drie gemeentes toe: Edam-Volendam, Waterland, (waartoe Monnickendam en IIpendam behoort) en Purmerend.